Podsłuchiwanie telefonów w ostatnich latach obrosło w wiele mitów, głównie za sprawą tematów medialnych, opisujących stosowanie oprogramowania szpiegowskiego. Czy polskim użytkownikom grozi masowa inwigilacja? Chcesz wiedzieć jak sprawdzić, czy Twój telefon jest podsłuchiwany? Zapoznaj się z naszym przewodnikiem.
Czy telefon może być podsłuchiwany?
Posiadając smartfona chcemy korzystać z aplikacji i komunikatorów w bezpieczny sposób. Nic więc dziwnego, że hasło “podsłuch” budzi u wielu osób obawy. Czy jednak słusznie?
Zacznijmy o prostego stwierdzenia – podsłuchiwanie na jakąkolwiek skalę (czy jest to grupa ludzi, czy też wybrana osoba) jest nielegalne bez wydanej przez odpowiednie organy prawne decyzji. Żeby dotrzeć do tego etapu, musiałbyś/musiałabyś być znaną osobą lub użytkownikiem o potencjalnym zagrożeniu dla działania państwa. Taki scenariusz rzecz jasna wykluczamy.
Innym aspektem, który może wpływać na wyobraźnię jest działanie szkodliwego oprogramowania na telefonie, które nie tyle funkcjonuje jako podsłuch, co przede wszystkim przechwytuje wpisywane przez nas dane w innych aplikacjach. Przypominają one klasycznego keyloggera, wysyłającego informację na zewnątrz.
Biorąc pod uwagę powyższe, zagrożenia jak najbardziej dotykają dzisiaj każdego. Do zainstalowania tak groźnej aplikacji w telefonie wystarczy nieuwaga lub ludzki błąd. A wtedy cyberprzestępcy mogą uzyskać dostęp do najważniejszych danych.
Po czym poznać, że telefon jest podsłuchiwany?
Najlepsze oprogramowania szpiegowskie do stosowania podsłuchu działają w ukryciu i ciężko je na pierwszy rzut oka rozpoznać. Nie będziemy więc przedstawiać sposobów na wykrycie takiego podsłuchu, bo dotyczy to naprawdę bardzo wąskiej grupy nieprzypadkowych osób.
Inaczej ma się sprawa z klasycznymi zagrożeniami typu wirus lub malware, które może trafić na nasz telefon przez nieuwagę, co w konsekwencji może doprowadzić do podsłuchania informacji przekazywanych od i do telefonu. Obecność takiego szkodnika przybiera różne skutki. Są to np.:
- Wyraźne spowolnienie w działaniu urządzenia – jeżeli telefon nagle spowolnił, ma problem z otwieraniem aplikacji, jego wybudzanie trwa kilkanaście sekund to jest to sygnał, że coś może być nie tak
- Dziwne działanie aplikacji – jeżeli aplikacje same otwierają się lub zamykają, nie reagują na Twoje gesty, to warto wziąć pod uwagę scenariusz ze szkodliwym oprogramowaniem na telefonie.
- Nadmierny transfer danych z urządzenia – jeżeli masz włączoną synchronizację danych z aplikacjami, to telefon z zablokowanym ekranem będzie w dalszym ciągu łączył się z internetem, a następnie odbierał i wysyłał dane np. w celu wyświetlania powiadomień z Facebooka. Niepokojące może jednak być to, gdy po zablokowaniu i odłożeniu telefonu ten “wyśle” kilkaset megabajtów. Warto sprawdzić w ustawieniach aplikacji, która z nich to zrobiła.
- Drenaż baterii – coraz niższa wydajność baterii to normalka w smartfonach. Pewne problemy w żywotności mogą pojawić się po aktualizacji telefonu lub po kilku latach użytkowania. Jeżeli jednak bateria zaczęła nie domagać z dnia na dzień i musisz co kilka godzin szukać ładowarki, to może to być dowód na działanie szkodliwego oprogramowania.
- Próby logowania na konta społecznościowe – zmieniasz regularnie hasła do swoich kont na Facebooku lub Instagramie, a mimo tego przychodzą do Ciebie alerty o nierozpoznanych próbach logowania? To znak, że coś przechwytuje wpisywane przez Ciebie na klawiaturze informacje (lub jesteś ofiarą udanego phishingu).
Pamiętaj, że takie symptomy nie muszą być koniecznie związane z działaniem złośliwego oprogramowania. Mogą to być również oznaki zużycia sprzętu, błędów programistycznych w aplikacji, czy też różnorakich ataków sieciowych z użyciem starych danych (które kiedyś wypłynęły do internetu).
Kody USSD a podsłuch w telefonie
Być może przy poszukiwaniu poradników na temat obecności podsłuchu w telefonie udało Ci się trafić na wskazówki dotyczące wykorzystania kodów USSD. Kody te wpisuje się jak numery telefonu w aplikacji do dzwonienia na każdym smartfonie z Androidem lub iOS.
Najczęściej podawane kody to:
- *#21# – służy do weryfikacji, czy nasze połączenia są przekierowywane.
- *#62# – dzięki niemu sprawdzisz na jaki numer następują przekierowania, gdy Twoje urządzenie jest poza zasięgiem.
Czy to gotowa recepta na sprawdzenie potencjalnego podsłuchu? Zdecydowanie nie! Kody USSD, jakkolwiek przydatne, niczego tutaj nie potwierdzą poza faktem, że ktoś może np. nagrać Ci się na pocztę głosową. Dla niej obowiązuje osobny numer (i z tego też powodu dużo osób mylnie interpretuje takie przekierowanie).
W skrócie, jeśli masz ustawione przekierowanie to osoba dzwoniąca do Ciebie zostanie po prostu przekierowana na docelowy numer, ale nie ma to związku z podsłuchem.
W większości przypadków, jeśli masz wyłączoną pocztę głosową, po wpisaniu pierwszego kodu USSD pojawi się taki komunikat:
Jak ograniczyć ryzyko podsłuchiwania telefonu?
Przechwytywanie danych lub podsłuchy są najczęściej realizowane przez zdalnie zainstalowane oprogramowanie. To one dzisiaj mogą odpowiadać za największą liczbę incydentów. Cyberprzestępcy nie próżnują, ponieważ dostęp do wrażliwych informacji jest dla nich “nagrodą” za udany atak. Nawet jeśli jest on wymierzony w dużą grupę losowych użytkowników, to tak pozyskane dane będą dla nich bardzo cenne.
Jak się uchronić przed skutkami takiego podsłuchu i zmniejszyć ryzyko wycieku danych?
- Regularnie sprawdzaj uprawnienia aplikacji – dużo internautów nie sprawdza, do jakich funkcji mają dostęp instalowane aplikacje. To pierwszy krok do większego bezpieczeństwa. Jeśli aplikacja kolorowej latarki w sklepie Google wymaga dostępu do lokalizacji, książki kontaktowej czy rozmów to nie polecamy instalacji takiego oprogramowania.
- Korzystaj ze sprawdzonego antywirusa – dobre oprogramowanie antywirusowe na telefony potrafi blokować niebezpieczne linki, a nawet wykrywać potencjalny spam w SMS. Mobilne aplikacje do ochrony nie muszą kosztować dużo. Do czołowych rozwiązań dla smartfonów z Androidem należą Bitdefender i ESET.
- Restartuj telefon – opcję ponownego uruchomienia stosujemy raz na 1-2 miesiące np. po aktualizacji lub podczas problemów w działaniu. A warto wiedzieć, że taki restart potrafi “wyłączyć” oprogramowanie szpiegujące (pisał o tym m.in. znany serwis Zaufana Trzecia Strona).
- Bądź ostrożny w internecie – uważaj w co klikasz, co instalujesz. Większość infekcji na telefonie pojawia się wyłącznie przez naszą nieostrożność lub gapiostwo. Nie ufaj linkom wysyłanym w komunikatorach oraz załącznikom na poczcie email.
POLECANE ANTYWIRUSY W 2024 ROKU – sprawdź listę rekomendowanych aplikacji
