Dyrektywa Omnibus w Polsce – co oznacza dla sprzedawców i od kiedy działa?

Od nowego roku nastąpią ważne zmiany w przepisach prawa dla e-commerce – wchodzą w życie unijne dyrektywy (tzw. Omnibus, towarowa i cyfrowa). Nowe przepisy nakładają na sprzedawców wiele dodatkowych obowiązków, z których muszą się wywiązać, inaczej grożą mu wysokie kary finansowe. Sprawdź, czy Twój sklep jest gotowy na zmiany w prawie.

Dyrektywa Omnibus – jakie są nowe obowiązki informacyjne?

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2019/2161 (tzw. dyrektywa Omnibus) wprowadza wiele zmian, które mają na celu zwiększyć ochronę praw konsumentów. Aby tak się stało, a klienci byli traktowaniu równo w całej Unii Europejskiej, na sprzedawców zostały nałożone nowe obowiązki informacyjne. 

Obniżka cen

Od stycznia informowanie o obniżkach będzie wymagało podania, obok obniżonej ceny danego produktu, również jego najniższej ceny, która obowiązywała w okresie ostatnich 30 dni przed wprowadzeniem obniżki.  

W przypadku towarów „nowo wprowadzonych do obrotu”, które były oferowane do sprzedaży w okresie krótszym niż 30 dni – obok informacji o obniżonej cenie należy podać informację o najniższej cenie tego produktu, która obowiązywała od dnia rozpoczęcia wprowadzenia tego produktu do sprzedaży do dnia wprowadzenia obniżki.

Posiadasz eSklep od home.pl? Twoja usługa już 1 stycznia zostanie dostosowana do zmian w prawie – gotowy mechanizm umożliwi sprzedawcom włączenie informacji o cenie, która obowiązywała przed promocją.

Jeżeli prowadzisz sprzedaż na platformach marketplace upewnij się, że administrator udostępnia odpowiednie funkcjonalności, które ułatwią Ci informowanie o obniżkach zgodnie z nowym prawem.

Dodawanie opinii o sklepie lub produkcie

Dyrektywa Omnibus wprowadza także nowe obowiązki informacyjne dla sprzedawców, którzy pozwalają na publikację opinii o produktach oferowanych w swoim sklepie. Od stycznia będą musieli je weryfikować – udowodnić, że pochodzą od konsumentów, którzy używali lub nabyli dany produkt.

Proces ma na celu zaprzestanie nieuczciwych praktyk rynkowych polegających m.in. na dodawaniu przez sprzedawcę fałszywych opinii (lub zlecaniu ich publikowania), które są niezgodne ze stanem faktycznym.

Informację o tym, czy i w jaki sposób sprawdzane są opinie można umieścić np. bezpośrednio przy opiniach („opina o produktach została/nie została zweryfikowana”), w osobnej zakładce sklepu, w regulaminie sklepu.

Opinie można weryfikować np. na podstawie historii zakupu danego klienta wysyłając do niego prośbę o jej wystawienie. Po jej dodaniu musisz ją sprawdzić i opublikować.

Jakie kary grożą przedsiębiorcy za niewypełnienie obowiązku informacyjnego?  

Kara pieniężna nałożona przez Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej, która może wynieść do 20 000 zł. W przypadku, gdy przedsiębiorca nie wykona obowiązków co najmniej trzykrotnie w okresie 12 miesięcy (licząc od dnia naruszenia tych obowiązków po raz pierwszy) kara może wynieść do 40 000 zł.   

Karę w tej wysokości wprowadza bezpośrednio ustawa, ale nie oznacza to, że jest to jedyne ryzyko. Przykładowo niewypełnienie przez przedsiębiorcę obowiązku informacyjnego dotyczącego obniżek może być uznane przez Prezesa UOKiK za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów polegającą na naruszeniu obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji. W takim przypadku Prezes UOKiK może nałożyć na przedsiębiorcę karę w wysokości do 10% obrotu osiągniętego przez przedsiębiorcę w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary.  

Dodatkowo, Prezes UOKiK za powyższe naruszenie może nałożyć karę w wysokości do 2 000 000 zł również na osoby zarządzające, a więc w przypadku spółek kapitałowych – członków zarządu.  

Niezależnie od powyższego, niedopełnienie obowiązków informacyjnych wobec konsumenta może być uznane za wykroczenie, o którym mowa w art. 139b Kodeksu Wykroczeń, za co grozi kara grzywny w wysokości do 5 000 zł.  

Jakie zmiany w regulaminie sklepu wprowadza dyrektywa Omnibus? 

Od 1 stycznia 2023 roku w regulaminie sklepu internetowego musi się znaleźć m.in.: 

• Adres przedsiębiorstwa, adres poczty elektronicznej, a także numer telefonu sprzedawcy (wcześniej był on opcjonalny) – umożliwia to klientowi szybki i łatwy kontakt ze sprzedawcą; 
• postanowienie o przewidzianej przez prawo odpowiedzialności przedsiębiorcy za zgodność świadczenia z umową; 
• zaktualizowane postanowienia dotyczące prawa do odstąpienia od umowy przy treściach cyfrowych (piszemy o tym więcej w rozdziale „dyrektywa cyfrowa”). 

Dodatkowo w formularzu zwrotu należy umieścić adres e-mail sprzedawcy.

Dyrektywa towarowa – reklamacje na innych zasadach 

Regulacje dotyczące rękojmi, wraz z jej obecnym definiowaniem pozostanie w Kodeksie cywilnym. Natomiast regulacje prawne dotycząc umów zobowiązujących do przeniesienia własności towaru na konsumenta pojawią się w ustawie o prawach konsumenta. Do konsumentów zawierających m.in. umowy sprzedaży, umowy dostawy oraz umowy o dzieło (towar) nie będą znajdować zastosowania regulacje dotyczące rękojmi zawarte w Kodeksie cywilnym, a przepisy ustawy o prawach konsumenta.  

Nowe regulacje są bardzo korzystne dla konsumenta, rozszerzają jego uprawnienia w przypadku niezgodności towaru z umową. Od 1 stycznia 2023 roku reklamacja dotycząca braku zgodności towaru z umową obejmująca produkty elektroniczne, zaliczające się do usług cyfrowych uregulowana będzie w ustawie o prawach konsumenta. 

Jeżeli towar nie będzie zgodny z opisem kupujący będzie mógł zażądać (podobnie jak do tej pory) jego naprawy, wymiany, obniżenia ceny lub odstąpić od umowy  

Naprawa i wymiana towaru 

Klient może sam zdecydować o tym, czy chce naprawić lub wymienić towar (wcześniej obowiązywała określona kolejność). Sprzedawca może jednak skorzystać z prawa do odwrócenia żądania tzn. wymienić towar w zamian żądanej naprawy lub na odwrót, jeżeli pojawią się następujące powody: 

• nie może on spełnić żądania klienta, np. nie posiada towaru pod wymianę lub zaprzestano go produkować; 
• aby zrealizować żądanie musiałby ponieść nadmierne koszty. 

Obniżenie ceny lub odstąpienie od umowy 

Jeżeli naprawa lub wymiana towaru jest utrudniona, albo niemożliwa do zrealizowania (czyli zachodzą inne przesłanki wymienione w ustawie) to klient ma prawo do złożenia oświadczenia o: 

• obniżeniu ceny – obniżona cena musi pozostawać w takiej proporcji, która będzie odpowiednia do zakresu spadku wartości towaru;  
• odstąpienia od umowy – zwrotu towaru. 

Działania te będą możliwe tylko w określonych sytuacjach, np. gdy sprzedawca odmówił wymiany i naprawy towaru, ponieważ nie mógł spełnić żądania (nie miał towaru pod wymianę lub jego naprawa/wymiana była zbyt kosztowna). 

Sprzedawca ma:  

• 14 dni (liczone od dnia otrzymania oświadczenia) na zwrot różnicy między ceną początkową a obniżoną;  
• 14 dni (liczone od dnia otrzymania towaru od kupującego lub dowodu jego odesłania) na zwrot pieniędzy po odstąpieniu od umowy. 

Na korzyść konsumenta będzie również wydłużenie okresu domniemania braku zgodności towaru z umową. Nowy termin będzie wynosił 2 lata (obecnie jest 1 rok).  

Dyrektywa Cyfrowa – rozróżnienie usługi od treści  

Kolejna ważna zmiana w przepisach dla e-commerce wynika z rozróżnienia usługi cyfrowej od treści cyfrowej: 

Treści cyfrowe to dane wytwarzane i dostarczane w postaci cyfrowej (gotowe produkty elektroniczne takie jak, np. jak e-book, nagrania, audiobook), które jednorazowo dostarczasz klientowi po zakupie. 

Usługa cyfrowa jest związania z dodatkowymi świadczeniami, ponieważ pozwala konsumentowi na: 

• wytwarzanie, przetwarzanie, przechowywanie lub dostęp do danych w postaci cyfrowej; 
• wspólne korzystanie z danych w postaci cyfrowej, które zostały przesłane lub wytworzone przez konsumenta lub innych użytkowników tej usługi; 
• inne formy interakcji za pomocą danych w postaci cyfrowej. 

Jakie zmiany w regulaminie sklepu wprowadza dyrektywa cyfrowa? 

W regulaminie sklepu należy wprowadzić postanowienia dotyczące procedury reklamacyjnej w przypadku braku zgodności treści cyfrowej z umową.  

Jeżeli wraz ze sprzedawanym przez ciebie produktem elektronicznym, klient otrzymuje dodatkowo np. dostęp do platformy ze szkoleniem, to może być to potraktowane jako usługa cyfrowa a nie treść cyfrowa. W takiej sytuacji będą działać dodatkowe przepisy dotyczące prawa do odstąpienia od umowy w przypadku usług (odstąpienia od umowy w terminie 14 dni). 

Jak przygotować swój sklep internetowy na Dyrektywę Omnibus i inne zmiany?

W pierwszej kolejności zadbaj o aktualizację dokumentów – regulaminu sklepu i druków formularzy. Bezpiecznym rozwiązaniem będzie skorzystanie z usług prawnych tj. Rzetelny Regulamin, w ramach której otrzymasz m.in. roczną opiekę prawną i automatyczną aktualizację regulaminu w swoim sklepie lub stronie internetowej.

Pamiętaj również o nowych przepisach, które wchodzą w skład nowych wytycznych:

1. Stosuj promocje zgodnie z nowym prawem – informując klienta o najniższej cenie jaka obowiązywała w ciągu ostatnich 30 dni.
2. Wprowadź procedurę weryfikacji opinii – informuj o tym, czy i jak sprawdzasz recenzje klientów (weryfikujesz czy faktycznie nabyli produkt).
3. Jeżeli sprzedajesz produkty elektroniczne zwróć uwagę na rozróżnienie towaru cyfrowego od usługi cyfrowej.
4. Pamiętaj o nowych zasadach reklamacji, która od stycznia będzie dotyczyć braku zgodności towaru z umową, a nie jego wady.