Dla wielu użytkowników zakupy online są standardowym rytuałem i nie ma tygodnia, aby nie dokonywali oni zamówień na popularnych platformach, w aplikacjach oraz e-sklepach. Wciąż jednak wiele osób tkwi w przekonaniu, że taka formuła zaopatrywania się w towary nie jest bezpieczna i proszą o pomoc znajomych. W tym poradniku zgromadziliśmy wskazówki, dzięki którym dowiesz się, jak bezpiecznie robić zakupy w internecie oraz jak uniknąć ryzyka lub wyłudzeń.
Rób zakupy w sprawdzonych sklepach internetowych
Sprawdzony sklep internetowy to nie tylko znana marka z reklamy telewizyjnej. To również firma, którą mogą polecać Twoi znajomi lub rodzina. Jeżeli ktoś z Twojego otoczenia rekomenduje Ci zrobienie zakupów pod danym adresem i ma pozytywne doświadczenia obsługowe, to zmniejszasz tym samym ryzyko bycia ofiarą oszusta.
Co zrobić w sytuacji, gdy widzisz atrakcyjną stronę z ciekawą ofertą produktu, ale nie znasz nikogo, kto robił na niej wcześniej zakupy? Nie postępuj zbyt szybko, tylko sprawdź w kilku krokach renomę sklepu:
- Sprawdź, czy dany sklep internetowy posiada zakładkę z informacjami o firmie, gdzie podany jest numer NIP oraz dane kontaktowe.
- Zweryfikuj, czy pod danym numerem NIP rzeczywiście istnieje firma. Możesz to zrobić np. w wyszukiwarce GUS. Jeśli korzystasz z oferty sklepu na terenie Unii Europejskiej, wówczas sprawdź numer podatkowy firmy w rejestrze VIES.
- Sprawdź fizyczny adres firmy na Google Maps i Street View – nie musisz jechać dziesiątek kilometrów, aby poznać lokalizację sprzedawcy. Wykorzystaj zdjęcia z mapy Google i zapoznaj się z okolicą, w której działa dana firma. Może to być biurowiec, mały budynek gospodarczy, magazyn, a nawet prywatne mieszkanie (typowe dla prowadzonej działalności gospodarczej). Ważne, aby nie było to “szczere pole”.
- Zapoznaj się z opiniami na temat sklepu w internecie – ale nie sugeruj się szeptanym marketingiem na forach, tylko wykorzystaj do tego celu zaufane serwisy np. Ceneo, Allegro (jeśli sprzedawca również handluje na tej platformie) czy Opineo. Te gromadzą recenzje poprzez zweryfikowane zakupy.
- Zapoznaj się z profilami sklepu w social media – jeżeli aktywnie działa na Facebooku lub Instagramie (publikuje codziennie relacje lub transmituje sprzedaż w formie live), to jest mniejsza szansa, iż jest to tzw. firma-krzak.
Czy oceny w Google są miarą wiarygodności sklepu internetowego? Biorąc pod uwagę bardzo niski próg dodania opinii zalecamy bardzo dużą ostrożność. W internecie jest pełno ofert od użytkowników, którzy za drobną opłatą dodają kilkadziesiąt recenzji z 5 gwiazdkami. I choć Google stara się z takim spamem walczyć, to proceder ten wciąż jest aktualny.
Czy wpływ na wiarygodność sklepu ma ikona kłódki przy adresie domeny? Certyfikat SSL z perspektywy sprzedawcy jest niezbędny, jeśli nie chce straszyć komunikatem o niezaufanym połączeniu. Ale nie oznacza to, że z takiego rozwiązania nie skorzysta również oszust. Może on bowiem użyć darmowych certyfikatów o krótkim terminie ważności i tym samym również zapewni „bezpieczne” połączenie ze stroną.
Unikaj podejrzanych przecen, ofert i rabatów
Wyobraź sobie sytuację: dany produkt kosztuje ok. 200 zł. Znasz jego wycenę w sklepie stacjonarnym i śledzisz oferty internetowe. Chcesz kupić go od dawna, ale czekasz na najlepszą okazję. W jednym ze sklepów online pojawia się rabat zmniejszający cenę do 169 zł. Czy taka obniżka budzi podejrzenia? Raczej nie, bo jest w granicach rozsądku.
Co się stanie, jeśli nagle zauważysz w sieci ofertę na ten sam produkt, ale za…. 29 złotych? Niejedna osoba skusiłaby się na taką cenę i niestety, wysoce prawdopodobne jest, że stanie się ofiarą sprytnego oszusta.
Podejrzanie niskie ceny to element, którym fałszywe sklepy przyciągają uwagę klientów. A ci są skorzy wybaczyć wiele w ramach takiej oferty: długi czas oczekiwania na wysyłkę, płatność tylko przez zwykły przelew czy transport produktu z zagranicy. Ostatecznie taki scenariusz kończy się na kilka sposobów:
- W odebranej paczce nie znajdziesz towaru lub będzie to podróbka
- Telefon i mail do sklepu nie będzie działać, więc nie uzyskasz żadnej pomocy
- Nie odzyskasz pieniędzy, ponieważ te zostały szybko przetransferowane na inne, zagraniczne konto
Podczas zakupów i poszukiwaniu najlepszych ofert kieruj się zdrowym rozsądkiem oraz tonuj emocje, ponieważ pośpiech jest najgorszym wrogiem. Jeśli chcesz robić bezpieczne zakupy przez internet, to weź pod uwagę nie tylko aspekt cenowy. Czasami lepiej zapłacić więcej i otrzymać towar, niż zapłacić mniej i udostępnić przestępcom swoje dane (nie wspominając o stracie środków).
Korzystaj z bezpiecznych metod płatności
Popularność zakupów internetowych powoduje, że w przestrzenie technologicznej pojawia się coraz więcej komfortowych metod płatności. Według danych z raportu Gemius „E-commerce w Polsce) niemal 70% kupujących korzysta z nowoczesnych bramek płatniczych z e-przelewem. Ponad 40% klientów sklepów z kolei deklaruje, że płaci także za pomocą karty.
Dlaczego te 2 metody są bardziej bezpieczne? W przypadku popularnych bramek płatności sprzedawca jest dodatkowo weryfikowany, a między operatorem i sprzedawcą podpisywana jest stosowna umowa. Bramki płatnicze automatyzują również cały proces płatności za zakupy (m.in. nie musisz podawać wpisywać numeru konta lub zamówienia).
Jeśli zaś chodzi o płatność kartą, to zapewnia ona dodatkową warstwę bezpieczeństwa w postaci procedury “chargeback”. Możesz ją uruchomić w swoim banku w momencie, gdy do realizacji zakupów nie doszło przez winę sprzedawcy lub przedmiot zakupów odbiega od opisu oferty.
Jakich form płatności unikać za zakupy w internecie?
- wszelkich linków do e-płatności wysyłanych niestandardowym kanałem kontaktu np. poprzez Whatsapp
- płatności przez kod QR do zeskanowania np. na osobnej stronie WWW (nigdy nie wiesz, kto wygenerował dany kod)
- poprzez BLIK na numer telefonu podany w prywatnej wiadomości (pamiętaj, że BLIK jest także dostępny w bramkach operatorów płatności, ale jest to osobna metoda!)
Uważaj na fałszywe strony wykorzystujące znane marki
Bezpieczne zakupy przez internet to nie tylko czujność i weryfikacja sprzedawcy, ale także opieranie się wszelkim próbom ataków ze strony cyberprzestępców. Dostęp do konta bankowego nie jest zawsze celem samym w sobie dla hakerów. Wykorzystują oni różne sposoby na instalację szkodliwego oprogramowania na komputerze poprzez rzekome, specjalne aplikacje lub podstawione strony z kodami rabatowymi.
Fałszywe witryny posługujące się znakiem towarowym, logo i treścią znanego e-sklepu mogą być użyte do pozyskiwania ważnych informacji – adresów email lub numeru telefonu, które zostaną wykorzystane do kolejnych ataków w przyszłości.
Niektóre rodzaje ataków są też wykorzystywane do szyfrowania dysków i zebrania okupu za odblokowanie sprzętu (tzw. ransomware). Wciąż popularne (i niestety skuteczne) są także ataki phishingowe, czyli wyłudzające dane kart płatniczych na podstawionych, fałszywych witrynach przypominających bramki płatnicze.
Dlatego warto posiadać w zanadrzu dobrego antywirusa, który będzie w stanie zabezpieczyć Twoje urządzenie nie tylko podczas zakupów w sklepie internetowym, ale także na co dzień przy przeglądaniu stron WWW.
Jakie przykładowe antywirusy chronią użytkowników przed phishingiem?
Poznaj polecane antywirusy na komputery PC i smartfony w naszym poradniku.
Korzystaj z kart podarunkowych (bonów)
Kody lub karty podarunkowe umożliwiają doładowanie konta w danym sklepie internetowym bez konieczności dodawania w nim danych karty płatniczej. Po prostu Twoje konto jest zasilane środkami, które wykorzystasz jako osobną metodę płatności przy dokonywaniu zamówienia.
Korzystanie z popularnych bonów i kart podarunkowych jest dobrym pomysłem na ochronę przed internetowymi oszustami, tworzącymi fałszywe strony internetowe, przypominające znane marki.
Świadome płacenie poprzez voucher i bony powoduje, że przestępcy nie będą w stanie wyłudzić od Ciebie środków np. BLIKiem na podstawionej stronie. Po prostu wiesz, że nie potrzebujesz żadnych dopłat do zamówienia oraz „dodatkowych weryfikacji” konta.
Cenisz bezpieczeństwo zakupów przez internet? Możesz swobodnie korzystać z szerokiej oferty kart podarunkowych do znanych platform sprzedażowych i sklepów tj. (kliknij w wybraną nazwę, aby poznać nominały):
Podawaj tylko podstawowe dane klienta
Pamiętaj, aby podawać jako dane klienta informacje, które są niezbędne do realizacji zamówienia. Może to być imię i nazwisko, adres fizyczny, adres email lub numer telefonu. W niektórych przypadkach wysyłek do punktów odbioru część z tych informacji bywa zbędna.
Jeżeli widzisz formularz zamówienia, w którym sklep prosi o zaskakujące informacje (np. potwierdzenie hasła do konta), to jest to niepokojący znak.
Nie klikaj w maile lub SMS z dopłatą do kuriera
Popularny atak “na dopłatę”, czyli phishing, wciąż zbiera żniwa w Polsce. Ofiarą padają najczęściej osoby, które nie są świadome zagrożeń w internecie. Atakujący wykorzystują w tym momencie socjotechnikę, aby przestraszyć użytkownika i zmusić go do działania. Informacja o niedopłacie do zamówienia lub zatrzymanej wysyłce towaru są źródłem niepokoju i wzbudzenia u ofiary poczucia, że coś stracą.
Jak to się kończy? Klikasz w link, który kieruje na fałszywą stronę, na której podajesz ważne dane tj. login i hasło do konta bankowego, a przestępcy w czasie rzeczywistym wykorzystują te informacje do dokonania operacji płatniczej.
Nie masz pewności, czy Twoje zakupy w sklepie będą wysłane na czas? Zapytaj u źródła, zadzwoń do sklepu lub napisz maila. Na pewno jednak nie klikaj w linki z prośbą o dopłatę. Pamiętaj również, że każdy fałszywy SMS możesz zgłosić do odpowiedniej instytucji.
