Spowolnione działanie smartfona z Androidem to pierwszy sygnał, że Twoje urządzenie mogło paść ofiarą wirusa. Liczba zagrożeń dotyczących użytkowników mobilnych systematycznie rośnie, a jak wskazują eksperci z firmy Kaspersky – nawet 87% smartfonów posiada 1 krytyczną lukę w zabezpieczeniach. Na szczęście istnieją sposoby, aby nie tylko usunąć wirusa z telefonu, ale także zminimalizować ryzyko infekcji na przyszłość.
Czym charakteryzują się wirusy infekujące smartfony?
Zagrożenia sieciowe tj. wirusy, trojany czy malware działają uniwersalnie na każdym systemie, ponieważ opierają się na podobnym celu. Nie zawsze taka infekcja musi oznaczać blokadę dostępu do urządzenia. W przeszłości zdarzały się co prawda sprytne infekcje np. Trojan Koler, które wręcz zniechęcały do korzystania ze smartfona, aczkolwiek z perspektywy atakującego takie krótkotrwałe działanie nie będzie skuteczne. Zwłaszcza dzisiaj, gdy system Android przeszedł kilka etapów, zwiększających ogólne bezpieczeństwo oraz prywatność użytkownika.
Dlatego współczesne zagrożenia opierają się raczej na cichym działaniu, które nie wzbudzają podejrzeń, a które mogą przysporzyć Ci problemów w przyszłości. Do najczęstszych skutków zawirusowania smartfona z Androidem należą:
- powolne działanie aplikacji lub przełączenie się między nimi
- duża liczba wyświetlanych reklam w aplikacjach
- zmiana domyślnej strony startowej w przeglądarce
- pojawienie się nieznanych aplikacji na liście zainstalowanych
- zdecydowanie większy niż zwykle drenaż baterii
- większe użycie danych komórkowych w tle przy wyłączonym ekranie lub aktywnej blokadzie
Wirus, trojan lub malware na Androidzie – jakie efekty powoduje?
Działanie wirusów, trojanów i malware na smartfonach przynosi szkody zarówno w krótkiej jak i długiej perspektywie. Natychmiastowe efekty przywołaliśmy powyżej i są one widoczne w momencie użytkowania urządzenia. Sytuacja komplikuje się, gdy w grę w chodzi szkodliwość związana m.in. z kradzieżą danych przechowywanych na smartfonie. Do częstych zjawisk związanych z działaniem szkodliwych aplikacji w tle należą:
- rozpowszechnienie Twojego adresu email do zewnętrznych baz i serwerów wysyłających spam
- monitorowanie Twojej aktywności i przekazywanie jej do podmiotów trzecich
- przekazywanie danych o urządzeniu do cyberprzestępców celem ataku
- kradzież danych z książki telefonicznej oraz wiadomości SMS i przekazanie ich podmiotom, które działają poza miejscem twojego zamieszkania
- przechwytywanie danych logowania do kont bankowych
- odczytywanie tekstów pisanych za pomocą wirtualnej klawiatury i przesyłanie ich do nieznanych podmiotów
Czym różni się wirus od malware? Sprawdź nasz słownik pojęć o największych zagrożeniach w sieci.
Smartfon jest zawirusowany lub posiada malware – co robić?
Lista czynności jaką musisz zrobić wynika przede wszystkim od typu infekcji oraz jej skutków. Część wirusów celowo utrudnia korzystanie ze smartfona, inne z kolei nie chce być widoczna a jedynie działać po cichu w tle. Jeżeli jednak natknąłeś/aś się na jeden z powyższych efektów i problemów w działaniu, wykonaj następujące czynności.
Reset do ustawień fabrycznych
To opcja, dzięki której sformatujesz swojego smartfona do ustawień początkowych. W zależności od marki opcja może być umieszczona w innej podkategorii w menu, ale większość nakładek systemowych posiada wyszukiwarkę, która ułatwi dotarcie do tej funkcji. Pamiętaj, że użycie tej opcji skasuje wszystkie dostępne dane na telefonie, jeżeli więc nie korzystasz z bezpiecznej kopii zapasowej – lepiej ją wykonać przed twardym resetem.
Sprawdzenie listy aplikacji
Na Androidzie masz pełny dostęp do listy zainstalowanych aplikacji. Jeżeli zauważyłeś gorsze działanie smartfona – sprawdź na liście instalacji, jakie aplikacje pojawiły się na telefonie w ostatnim czasie. Być może znajdziesz takie, o których nawet nie wiesz, że działały. W przypadku aplikacji systemowych, które są niezbędne do działania telefonu nie znajdziesz opcji odinstalowania.
Skanowanie antywirusowe
Coraz więcej producentów w swoich nakładkach oferuje bezpłatne funkcje skanujące telefon przed wirusami. Nie są to jednak skuteczne metody na usunięcie zagrożeń. Działają one powierzchownie, nie skanują wszystkich danych przechowywanych na dysku, a ponadto sygnatury (tzw. bazy wirusów) nie są regularnie aktualizowane. Dlatego zalecamy w tej sytuacji skorzystanie z renomowanego antywirusa na Androida, który działa w czasie rzeczywistym i oferuje szerszą ochronę przed zagrożeniami w sieci.
Dlaczego korzystanie z oprogramowania antywirusowego jest tak ważne? Związane jest to między innymi z niedoskonałością sklepu Google, który udostępnia wiele potencjalnie szkodliwych aplikacji.
Nie wiesz jakie rozwiązanie wybrać? Skorzystaj z naszego gotowego poradnika, w którym opisaliśmy najlepsze antywirusy na smartfona.
Jeżeli chcesz dodatkowo rozszerzyć zabezpieczenia i chronić urządzenia firmowe – sprawdź polecane antywirusy dla firm.
Jak chronić smartfona przed wirusami i malware?
Zamiast leczyć zdecydowanie lepiej zapobiegać. W dużej mierze przyczyną pojawienia się na smartfonie malware lub wirusa jest niewłaściwe użytkowanie urządzenia. Przykładami działań, które podnoszą ryzyko infekcji są:
- korzystanie z podejrzanych stron WWW, które instalują w tle szkodliwe oprogramowanie,
- instalacja plików .apk, pobranych z nieznanych źródeł,
- brak aktywnej ochrony antywirusowej, która działa w czasie rzeczywistym,
- pobieranie aplikacji, które żądają zbyt dużego dostępu i uprawnień do danych urządzenia,
- używanie linków phishingowych w wiadomościach SMS i pozostawianie loginów oraz haseł na nieznanych stronach internetowych,
- pobieranie szkodliwych załączników z poczty email.
Powyższe przyczyny doskonale ilustrują również, jak powinieneś bezpiecznie korzystać ze swojego smartfona lub tabletu. Na co zwrócić uwagę, jak uchronić się przed zagrożeniami? Oto lista kilka prostych kroków, które nie wymagają od Ciebie żadnej wiedzy technicznej:
- Wchodź na strony internetowe, którym ufasz i które korzystają z szyfrowanego połączenia HTTPS. Uważaj jednak na strony, które po załadowaniu wyświetlają dodatkową kartę z reklamami w przeglądarce – jest to pierwszy krok, aby taki serwis porzucić,
- Jeżeli musisz zainstalować oprogramowanie, które otrzymałeś w postaci pliku .apk – upewnij się, że pochodzi z legalnego źródła, a nie np. z forum dyskusyjnego gromadzącego odnośniki do zewnętrznych serwisów.
- Skorzystaj z nowoczesnego oprogramowania antywirusowego na smartfony i tablety z Androidem. Płatne antywirusy zawierają szereg opcji, które zwiększają bezpieczeństwo użytkownika tj. ochrona w czasie rzeczywistym, moduł antykradzieżowy, czy filtrowanie wiadomości z phishingiem,
- Jeżeli nie korzystasz z antywirusa na Androidzie – miej się na baczności. W Polsce pojawia się coraz więcej zagrożeń, związanych z wyłudzaniem danych. Phishing jest wykonywany na różne sposoby np. w formie podszycia się pod firmy kurierskie lub serwisy aukcyjne. Cyberprzestępcy bardzo sprytnie starają się upodobnić strony internetowe wyłudzające dane do rzeczywistych serwisów,
- Jeżeli korzystasz regularnie z poczty email – zwróć uwagę, czy w wiadomościach nie są dołączane pliki z rozszerzeniami .rar, .zip lub .xls – to najczęściej stosowane metody na zawirusowanie urządzeń. Pobranie i uruchomienie pliku może spowodować blokadę dostępu do smartfona.
Zabezpieczenie smartfona nie jest specjalnie skomplikowane. Większość z tych rzeczy mogłeś/aś wykonać już w trakcie czytania tego artykułu. Pamiętaj również, że ważna jest czujność. Zasada ograniczonego zaufania jest tutaj jak najbardziej na miejscu. A jeżeli wciąż zastanawiasz się, czy smartfon potrzebuje antywirusa – sprawdź, jakie zagrożenia mogą dotknąć Twoją firmę.
